Maagoperaties zijn niet altijd succesvol bij ernstige obesitas. Een aanzienlijk aantal mensen dat zo’n operatie onderging viel terug in gewicht en vroeg om nieuwe behandeling van hun eetstoornis. Het behandelen van de eetdrang van deze groep kan zorgen voor gewichtsafname op lange termijn.
De risico’s van ernstig overgewicht, obesitas, krijgen steeds meer aandacht: diabetes, hoge bloeddruk, verhoogde kans op hart- en vaatziektes etc. Veel afslankprogramma’s, boeken en pillen komen en gaan. Ze hebben vaak één kenmerk gemeen, ze zorgen voor een jo-jo effect in de toe en afname van het gewicht. En op de lange termijn heeft het geen blijvend effect. Daarom vinden er nu steeds meer maagverkleiningen plaats, zogenaamde bariatrisch chirurgische ingrepen en met name gastric bypass operaties. Dit zijn operaties waarbij de maag verkleind wordt en waarbij het spijsverteringskanaal, o.a. de darmen, wordt omgelegd.
Maagoperaties zijn bedoeld om ernstige gewichtsproblemen op te lossen. Geschat wordt dat er in Nederland in 2011 rond de 10.000 van dit soort operaties zijn verricht, waarbij verwacht wordt dat dit aantal sterk zal stijgen. Deze operaties zijn voor het tegengaan van de somatische complicaties van obesitas effectief en zorgen doorgaans voor grote gewichtsafname.
Novarum, centrum voor eetstoornissen, signaleert dat bij een aanzienlijk deel van de geopereerde cliënten de operatie problematisch blijkt; cliënten komen na verloop van tijd weer aan in gewicht of krijgen lichamelijke klachten omdat het hen niet lukt de eetdrang blijvend onder controle te krijgen. Bij Novarum meldden zich het afgelopen jaar ruim 90 mensen bij wie het gewicht weer toe nam, na een maagoperatie. Er wordt vaak gedacht dat eetdrang en de neiging tot over-eten verdwijnen als men een maagverkleining heeft ondergaan. Echter bij een aanzienlijke groep mensen lijkt enige tijd na operatie de eetdrang weer volop aanwezig en beheerst de zucht naar eten weer het dagelijks leven.
‘Bij ernstige gewichtsproblemen is er dikwijls sprake van verstoord eetgedrag. Dit blijft bij een bariatrische ingreep onbehandeld. Het besef dat begeleiding vóór en na de operatie van groot belang is, dringt steeds meer door. Maar er wordt nog onvoldoende ingezet op het daadwerkelijk aanleren van zelfcontrole-vaardigheden, gericht op eetdrang’, zegt Elske van den Berg, klinisch psycholoog en hoofd behandelzaken van Novarum. ‘Controle over deze hardnekkige en doorgaans lang bestaande drang tot over-eten is essentieel voor een positief effect op lange termijn. Deze moet ook behandeld worden om op lange termijn een gewichtsafname te garanderen.’
Novarum bereidt een onderzoek voor naar behandelmethoden om deze zelfcontrole zo effectief mogelijk aan te leren. Het onderzoek moet plaatsvinden onder mensen die een operatie ondergaan hebben.